„Dom Turka” to kamienica wybudowana w 1900 roku. W latach 30. XX wieku mieściła się w niej znana w Augustowie cukiernia, prowadzona przez bośniackiego imigranta i muzułmanina - Kamila Tiakosza, nazywanego potocznie „Turkiem”. Po sowieckiej inwazji na Polskę właściciele zostali wywłaszczeni, a budynek został na początku 1940 roku zajęty przez NKWD. W podziemiach znajdował się areszt, w którym przetrzymywano i brutalnie przesłuchiwano przeciwników władzy sowieckiej. Od stycznia 1945 roku obiekt przejęli funkcjonariusze Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Augustowie. W czasie przesłuchań stosowali brutalne tortury. W latach 1944-1956 zamordowali co najmniej kilkadziesiąt osób, w tym co najmniej kilka w budynku urzędu.
Od 2007 roku budynek był własnością prywatną. Właściciel chciał uruchomić w obiekcie galerię handlową ale plany pokrzyżowali kombatanci, którzy wystąpili z wnioskiem o wpisanie kamienicy do rejestru zabytków. Batalia trwała kilka lat i zakończył ją dopiero wyrok Najwyższego Sądu Administracyjnego. Uznał on zasadność zachowania tego wyjątkowego obiektu, dokumentującego zbrodnie najpierw sowieckiego, potem polskiego komunistycznego aparatu represji. W lipcu 2021 roku zrujnowaną nieruchomość odkupił Instytut Pileckiego.
W planach instytutu jest rewitalizacja zabytkowego budynku oraz jego adaptacja na potrzeby Muzeum Obławy Augustowskiej. Będą tam prezentowane stałe wystawy, poświęcone Obławie Augustowskiej oraz historii Augustowa i Suwalszczyzny w XX wieku, a także wystawy czasowe. Placówka będzie też prowadziła zajęcia edukacyjne, konferencje i pokazy filmowe. Swoje miejsce znajdą tam również biblioteka i czytelnia.
Od 12 października Instytut Pileckiego zaprasza na cykl wydarzeń, które "zainaugurują" otwarcie Muzeum Obławy Augustowskiej. Pierwszego dnia, o godz. 18 w kinie Iskra wystąpi Jacek Bończyk z zespołem. Muzycy wykonają piosenki z repertuaru Jacka Kaczmarskiego. Wstęp wolny ale w kasie kina należy odebrać wejściówki.
13 października - Dom Turka, ul. 3 Maja 16 wernisaż wystawy "Lipcowi. Twarze ofiar Obławy Augustowskiej". Otwarcie o godz. 18. Ekspozycja czynna będzie do 24 października w godz. 16-20
Wystawa opiera się na kolekcji zdjęć portretowych osób zamordowanych przez Sowietów w wyniku Obławy Augustowskiej. Po pokazie plenerowym wystawa będzie prezentowana w tymczasowej siedzibie Muzeum Obławy Augustowskiej – oddziału Instytutu Pileckiego, ul. 3 Maja 49.
15 października, godz. 18 - projekcja filmu "Nazajutrz" w kinie Iskra. Bezpłatne wejściówki do odbioru w kasie kina od dzisiaj (8.10). Po pokazie dyskusja z udziałem prof. Grzegorza Motyki i zaproszonych gości.
„Nazajutrz” to film dokumentalny Instytutu Pileckiego, opowiadający o zakończeniu drugiej wojny światowej. Dokument łączy relacje naocznych świadków tamtych wydarzeń z unikalnymi ujęciami archiwalnymi ze zbiorów Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego, koproducenta filmu.
W dniach 12-13 października w augustowskich liceach edukatorzy Instytutu Pileckiego przeprowadzą warsztaty dla uczniów oparte na grze decyzyjnej „Dylematy Powojnia”. To rozgrywana w grupach gra decyzyjna, pozwalająca poznać problemy i historię ludzi z pokolenia doświadczonego przez II wojnę światową, którzy w 1945 r. próbowali odnaleźć się w nowej, skomplikowanej rzeczywistości powojennej Polski. Kolejne karty prowadzą graczy ścieżkami życia bohatera, którego biogram oparto na prawdziwym życiorysie postaci z epoki. Uczniowie muszą zmierzyć się z dylematami i decyzjami przed którymi stanął ich bohater. Los postaci zależy od podjętych przez graczy decyzji. Każdy wybór niesie ze sobą nieodwracalne konsekwencje.
Od 18 października Instytut Pileckiego, z myślą o przyszłej wystawie stałej Muzeum Obławy Augustowskiej w Domu Turka rozpoczyna akcję zbierania pamiątek i świadectw, związanych z losami mieszkańców Augustowa i Suwalszczyzny w XX wieku.
Ze świadkami wydarzeń pracownicy instytutu przeprowadzą rozmowy rejestrowane w formie wideo, które wzbogacą archiwum historii mówionej. Proszą też o przekazywanie artefaktów, pamiątek i fotografii. Dokumenty i zdjęcia, które właściciele chcieliby zatrzymać w archiwum prywatnym, zostaną zdigitalizowane i dołączone do zbiorów cyfrowych.
Kontakt e-mail: [email protected]
Czym jest długi COVID-19?
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
